Wat is karate en welke stijlen zijn er? - Karate-do Bond Nederland (2024)

Wat is karate

Het is ca. 2000 jaren begonnen bij de Chinese monnik Daruma Taish*t. Op een gegeven moment bereikte karate het eiland Okinawa waar het gedurende meer dan 1000 jaar geperfectioneerd werd naar een zelfverdedigingsmethode. Tegelijkertijd verkreeg karate, in die tijd nog “Te Do” genoemd, een sterk filosofisch aspect (Do).

In het begin van de twintigste eeuw bracht de van Okinawa afkomstige Gichin Funakoshi het karate naar het Japan waar het verder ontwikkeld werd. Zo werden ook onder meer onderdelen van de Japanse krijgskunsten geïntegreerd. Midden jaren vijftig van de vorige eeuw werd de eerste karateorganisatie, de Japan Karate Association, opgericht. In 1957 vonden de eerste wedstrijden plaats.

Karate betekent in het Japans letterlijk lege (Kara) hand (Te). Deze naam is ontstaan doordat Karate oorspronkelijk een vorm van zelfverdediging was, die werd beoefend zonder wapens. De term ‘do’ staat voor ‘de weg’. Dit symboliseert de weg die de karateka moet doorlopen om zijn/haar doel te bereiken, het trainen en ontwikkelen van vaardigheden en de ontwikkelingen op mentaal vlak.

Georganiseerde sport

Tegenwoordig is Karate wereldwijd verspreid en een goed georganiseerde sport geworden. De World Karate Federation (WKF) is de officiële mondiale karate organisatie en wordt nu door de Internationale Olympische Commissie erkend. Meer dan 50 miljoen karateka’s zijn verspreid over 160 landen lid van de WKF. Het filosofische / pedagogische aspect van karate is t.o.v. de wedstrijdontwikkeling ten volle behouden.

Drie invalshoeken

We onderscheiden drie invalshoeken van waaruit karate beoefend wordt:

• Breedtesport (o.a. recreatief)
• Zelfverdediging ( het oorspronkelijk technische doel, zie de eerste alinea)
• Wedstrijdkarate (deelname aan nationale en internationale toernooien en kampioenschappen)

• Kihon

Basistechnieken zoals trappen, stoten, slagen, standen, ademhaling, pareren en verplaatsingen, worden getraind in de zogenaamde ‘kihon’.

Kihon is het oefenen van fundamentele technieken als afweren, stoten en trappen. Om deze goed te kunnen beheersen is het belangrijk dat de karateka regelmatig oefent. Vorm, balans en stabiliteit zijn essentieel bij het beoefenen van kihon en de basistechnieken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan balans bij een trap of de stabiliteit van de stand bij een wering of verplaatsing.

• Kata

Het kata is een onderdeel van het karate dat relatief vrij onbekend is. Toch hoort het net zo bij deze vechtkunst als het kumite, het tweegevecht. Kata is misschien nog het best te omschrijven als ‘alleengevecht’ of ‘schijngevecht’. Een kata is een stijlfiguur, een vaste serie bewegingen, waarmee de karateka een gevecht uitbeeldt tegen een of meer denkbeeldige tegenstanders. De eerste techniek is altijd verdedigend. Iedere kata heeft zijn eigen naam en betekenis, en iedere karatestijl kent zijn eigen kata’s.

Oorspronkelijk werd het kata ontwikkeld als een manier om technieken te trainen en te perfectioneren. Tegenwoordig is het ook een wedstrijdvorm, waarbij de karateka op verschillende aspecten wordt beoordeeld. Zo moet het kata perfect worden uitgevoerd, met de juiste technieken, zonder balansverstoringen, krachtig en toch beheerst. Ook het ritme en de ademhaling zijn belangrijk. Essentieel bij het kata is de uitstraling, de inleving in het gevecht; de karateka moet niet alleen een serie technieken uitvoeren, maar moet echt aan het vechten zijn. Zonder inleving is er geen sprake van een kata, maar blijft er slechts een lege vorm over. Bij kata wedstrijden loopt een karateka een vooraf aangekondigde kata. Deze kan worden beoordeeld middels punten of vlaggen.

Met het puntensysteem geven vijf tot zeven scheidsrechters punten voor de kata op twee onderdelen, te weten Atletisch vermogen en Techniek. De scores worden bij elkaar opgeteld, waarbij hoogste en laagste score wordt van de totaalscore afgetrokken. Uiteindelijk ontstaat hierdoor een totaalscore van drie tot vijf scheidsrechters. De karateka’s met de hoogste scores gaan door naar de volgende ronde. Bij het vlaggensysteem lopen twee karateka’s een vooraf aangekondigde kata tegen elkaar, waarbij de eerste karateka een rode band draagt en de tweede een blauwe band. Door middel van een rode en blauw vlag geven drie tot vijf scheidsrechters aan wie zij de beste vonden.

• Kumite

Onder dit trainingsonderdeel verstaat men het verrichten van gevechtshandelingen zowel aanvallend als verdedigend met een partner.

Binnen het wedstrijdkarate (vanuit KBN, EKF en WKF) worden er ook voor kumite wedstrijden georganiseerd. Deze wedstrijden zijn in teamverband of individueel. In teamverband vechten twee teams bestaande uit drie tot vijf karateka’s tegen elkaar, waarbij de karateka’s één tegen één vechten maar de totaalscore (aantal winst- of verliespartijen) van de drie wedstrijden het eindresultaat bepaald. Het eerste team of de eerste karateka heeft, net als bij kata, een rode band om, de andere de blauwe band.

Bij individuele wedstrijden vechten twee karateka’s tegen elkaar, de wedstrijdduur hangt af van de leeftijd van de karateka’s. Zo duurt een wedstrijd bij jeugdige karateka’s 90 seconden, en vechten senioren heren karateka’s drie minuten. Scores worden gegeven voor stoten, trappen en worpen. De karateka met de hoogste score wint de wedstrijd. Voor (te hard) contact of het buiten de wedstrijdmat stappen worden strafpunten gegeven. De wedstrijdmat is een blauw vlak tien bij tien meter, waarbij er een rode rand wordt neergelegd van acht bij acht meter.

De kumitesporters hebben, naast een karatepak, verschillende soorten bescherming aan:

• Bitje, dit is een gebitsbeschermer
• Handschoenen (rood of blauw, corresponderend met de band)
• Been- en voetbeschermers (rood of blauw, corresponderend met de band)
• Lichaamsbescherming, dit wordt gedragen onder het pak.
• Borstbescherming, speciaal voor dames en meisjes.
• Kruisbescherming, speciaal voor heren en jongens, maar ook beschikbaar voor dames.

• Kihon

Basistechnieken zoals trappen, stoten, slagen, standen, ademhaling, pareren en verplaatsingen, worden getraind in de zogenaamde ‘kihon’.

Kihon is het oefenen van fundamentele technieken als afweren, stoten en trappen. Om deze goed te kunnen beheersen is het belangrijk dat de karateka regelmatig oefent. Vorm, balans en stabiliteit zijn essentieel bij het beoefenen van kihon en de basistechnieken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan balans bij een trap of de stabiliteit van de stand bij een wering of verplaatsing.

• Kata

Het kata is een onderdeel van het karate dat relatief vrij onbekend is. Toch hoort het net zo bij deze vechtkunst als het kumite, het tweegevecht. Kata is misschien nog het best te omschrijven als ‘alleengevecht’ of ‘schijngevecht’. Een kata is een stijlfiguur, een vaste serie bewegingen, waarmee de karateka een gevecht uitbeeldt tegen een of meer denkbeeldige tegenstanders. De eerste techniek is altijd verdedigend. Iedere kata heeft zijn eigen naam en betekenis, en iedere karatestijl kent zijn eigen kata’s.

Oorspronkelijk werd het kata ontwikkeld als een manier om technieken te trainen en te perfectioneren. Tegenwoordig is het ook een wedstrijdvorm, waarbij de karateka op verschillende aspecten wordt beoordeeld. Zo moet het kata perfect worden uitgevoerd, met de juiste technieken, zonder balansverstoringen, krachtig en toch beheerst. Ook het ritme en de ademhaling zijn belangrijk. Essentieel bij het kata is de uitstraling, de inleving in het gevecht; de karateka moet niet alleen een serie technieken uitvoeren, maar moet echt aan het vechten zijn. Zonder inleving is er geen sprake van een kata, maar blijft er slechts een lege vorm over. Bij kata wedstrijden loopt een karateka een vooraf aangekondigde kata. Deze kan worden beoordeeld middels punten of vlaggen.

Met het puntensysteem geven vijf tot zeven scheidsrechters punten voor de kata op twee onderdelen, te weten Atletisch vermogen en Techniek. De scores worden bij elkaar opgeteld, waarbij hoogste en laagste score wordt van de totaalscore afgetrokken. Uiteindelijk ontstaat hierdoor een totaalscore van drie tot vijf scheidsrechters. De karateka’s met de hoogste scores gaan door naar de volgende ronde. Bij het vlaggensysteem lopen twee karateka’s een vooraf aangekondigde kata tegen elkaar, waarbij de eerste karateka een rode band draagt en de tweede een blauwe band. Door middel van een rode en blauw vlag geven drie tot vijf scheidsrechters aan wie zij de beste vonden.

• Kumite

Onder dit trainingsonderdeel verstaat men het verrichten van gevechtshandelingen zowel aanvallend als verdedigend met een partner.

Binnen het wedstrijdkarate (vanuit KBN, EKF en WKF) worden er ook voor kumite wedstrijden georganiseerd. Deze wedstrijden zijn in teamverband of individueel. In teamverband vechten twee teams bestaande uit drie tot vijf karateka’s tegen elkaar, waarbij de karateka’s één tegen één vechten maar de totaalscore (aantal winst- of verliespartijen) van de drie wedstrijden het eindresultaat bepaald. Het eerste team of de eerste karateka heeft, net als bij kata, een rode band om, de andere de blauwe band.

Bij individuele wedstrijden vechten twee karateka’s tegen elkaar, de wedstrijdduur hangt af van de leeftijd van de karateka’s. Zo duurt een wedstrijd bij jeugdige karateka’s 90 seconden, en vechten senioren heren karateka’s drie minuten. Scores worden gegeven voor stoten, trappen en worpen. De karateka met de hoogste score wint de wedstrijd. Voor (te hard) contact of het buiten de wedstrijdmat stappen worden strafpunten gegeven. De wedstrijdmat is een blauw vlak tien bij tien meter, waarbij er een rode rand wordt neergelegd van acht bij acht meter.

De kumitesporters hebben, naast een karatepak, verschillende soorten bescherming aan:

• Bitje, dit is een gebitsbeschermer
• Handschoenen (rood of blauw, corresponderend met de band)
• Been- en voetbeschermers (rood of blauw, corresponderend met de band)
• Lichaamsbescherming, dit wordt gedragen onder het pak.
• Borstbescherming, speciaal voor dames en meisjes.
• Kruisbescherming, speciaal voor heren en jongens, maar ook beschikbaar voor dames.

Karate is wereldwijd een populaire sport: in bijna 200 landen wordt karate beoefend, waarvan 54 Europese landen.